Het Garantiefonds Reizen (GFG) viert dit jaar zijn 30-jarig bestaan. Een prestatie in een sector die doorheen de jaren werd geconfronteerd met talrijke crisissen, faillissementen en structurele veranderingen. Sinds 1996 is Mark De Vriendt de general manager van het fonds. In dit uitgebreide gesprek blikken we samen terug op de mijlpalen, uitdagingen en toekomstvisie van GFG, en krijgen we een inkijk in de rol die het fonds speelt voor reizigers, reisorganisaties en de bredere sector.
GFG mag 30 kaarsjes uitblazen. Een mijlpaal!
Mark De Vriendt: “Je kunt wel zeggen dat het een enorme prestatie is van de reissector. Er zijn niet zoveel landen waar de sector erin geslaagd is zijn eigen echte verzekeringsmaatschappij op te richten, en dat in een geest van solidariteit. De start in 1995 was erg moeilijk, met sterk uiteenlopende belangen. We hebben mooie momenten gekend, maar ook moeilijke jaren. Denk aan de financiële crisis, het faillissement van Thomas Cook in 2019, gevolgd door COVID-19. Maar kijk, we bestaan nog steeds en blijven een stabiele factor.”
Wordt er ook gevierd?
“Voor dit jubileum hebben we een evenement op poten gezet met meer dan 360 deelnemers, afkomstig van 180 verschillende klanten: reisbureaus, touroperators, autocaruitbaters, MICE en andere organisatoren. Het evenement vindt plaats op vrijdag 13 juni in het Casinohotel (Silt) van Middelkerke. De deelnemers genieten van een diner met vuurwerk, speciaal voor ons geregeld via Omnia Travel. Het moet een beleving worden.”
U bent er sinds het begin bij?
“Ja, ik werk al sinds 1995 voor het fonds. Eerst deeltijds via ABTO, en vanaf 1 juli 1996 met een voltijds contract. Dus officieel werk ik er voltijds sinds 1996, maar in feite ben ik er sinds de oprichting bij.”
Hoeveel leden telt het Garantiefonds Reizen vandaag?
“Op dit moment tellen we 440 leden, goed voor 713 verkooppunten. We zijn actief in de BeLux. In Luxemburg sloten 13 bedrijven zich recent aan nadat Amlin daar zijn insolventiepolissen opzegde. Sommigen kwamen bij ons terecht, anderen bij een lokaal fonds dat ontstaan is uit de autocaristenvereniging.”
Hoe ziet het speelveld van verzekeraars er vandaag uit?
“Aanvankelijk waren we de enige speler op de markt. In 1996-1997 en opnieuw in 2021-2022 stonden we er alleen voor. Vandaag zijn er opnieuw wat meer spelers op de markt.”
Jullie keren ook bedragen terug aan reisorganisaties, de zogeheten ristorno’s?
“Dat klopt. We hebben ristorno’s uitgekeerd in 2006, 2007, daarna weer vanaf 2014 tot en met 2018. In 2024 keren we opnieuw ristorno’s uit voor de B2B-bijdragen. Alleen als de schade beperkt blijft, zoals nu sinds juni 2023, kunnen we dat doen. We hopen hetzelfde te kunnen doen op de bijdragen van 2025.”
Wat houdt die B2B-dekking precies in?
“In bepaalde omstandigheden zijn leden beschermd tegen het faillissement van andere leden. Voorwaarde is dat beide partijen lid zijn in hetzelfde jaar, en dat de reiziger geheel of gedeeltelijk de reissom heeft betaald. Het doel is het beschermen van de leveringsplicht. Als een doorverkoper failliet gaat met ontvangen gelden, vergoeden wij de touroperator. En omgekeerd ook.”
Het systeem werkt, ondanks vele crisissen. Maar wat met matiging in extreme omstandigheden?
“Tijdens Covid-19 bleek dat geen enkel fonds of verzekeraar zo’n globale crisis alleen kan dekken. Dankzij het vouchersysteem van minister Muylle kon er enige ademruimte komen. Een systeem moet robuust zijn voor normale risico’s, niet voor apocalyptische scenario’s. Daarom bestaat er ook een staatsherverzekering tot 2028, met een limiet van 70 miljoen euro voor de hele sector. Maar eigenlijk blijven volgens de Richtlijn Pakketreizen de lidstaten ook boven dat bedrag verantwoordelijk bij extreme crisissen.”
Zijn er nog misverstanden over GFG?
“Consumenten denken soms dat waardebons of cadeaubonnen ook onder onze dekking vallen, maar dat is niet zo. In de sector leeft soms het idee dat wij er alleen voor grote spelers zijn, maar dat klopt niet. Kleine(re) spelers zijn even goed welkom. En wij vragen niet automatisch een bankgarantie. Dat hangt af van onder meer de solvabiliteit van het bedrijf en de verwachte omzet.”
Is er voldoende awareness rond het bestaan en de werking van het Garantiefonds Reizen?
“In de professionele sector (B2B) is onze naamsbekendheid goed ingeburgerd. Voor consumenten (B2C) is er nog werk aan de winkel. Ons logo staat op websites, in brochures en op etalages. Maar we komen alleen in het nieuws bij problemen. We zouden liever ook eens met goed nieuws in de media komen. Reizigers worden wel alerter: ze checken vaker of ze beschermd zijn tegen faillissement.”
Hoe is jullie relatie met reisorganisaties en reisagenten?
“We zijn nauw betrokken, hanteren faire criteria en denken mee. Dat we ristorno’s kunnen geven, is een belangrijke troef. Ook onze B2B-dekking is uniek in Europa. We willen onze leden de vereiste bescherming bieden zonder onredelijk streng te zijn.”
Hoeveel tussenkomsten zijn er na Covid-19 geweest?
“Zeven faillissementen, waarvan zes echt door de coronacrisis. De laatste was Momentum Travel in juni 2023. Sindsdien is er geen schade meer geweest. Op 19 mei halen we 700 schadevrije dagen.”
Wat zegt dat over de gezondheid van de sector?
“De rendabiliteit is toegenomen, net als de (netto) eigen middelen. Het is een plezier om de dossiers nu te behandelen. De meerderheid van de bedrijven overschrijdt onze criteria ruimschoots.”
Hoe beïnvloeden geopolitieke onzekerheden jullie werk?
“Onze klanten zijn ervaren en professioneel. Ze lossen ad hoc problemen vaak zelf op. Ze zijn gewend om met conflicten, stakingen en onvoorspelbare omstandigheden om te gaan. Dat is hun meerwaarde.”
Wat verwacht u de komende vijf jaar voor GFG?
“We blijven inzetten op solvabiliteit en schokbestendigheid. We maken altijd vijf- à tienjarenplannen en die komen meestal positief uit. Het belangrijkste voor ons is om aan onze leden duidelijk te maken dat de kern van selectie en beoordeling ligt bij hun eigen middelen, meer bepaald de netto eigen middelen (dat wil zeggen dat we geen rekening houden met activa die in feite weinig waarde hebben). Hoe meer eigen middelen een bedrijf heeft, hoe groter de schokbestendigheid. Bij het Garantiefonds Reizen hebben we daar ook duidelijke grafieken van: ze tonen aan dat de veerkracht van de reisbedrijven – en dus van de hele sector – in belangrijke mate afhangt van die verhouding tussen eigen kapitaal en schuldenlast.”
Wat zegt u tegen mensen die GFG te streng vinden?
“Onze toetredingscriteria zijn deels rechtstreeks afgeleid van de wettelijke bepalingen: 15% solidariteitsratio en een minimum van 25.000 euro aan netto eigen middelen zijn vastgelegd in het Koninklijk Besluit. En inzake reisorganisatie verwachten we 10% netto eigen middelen tegenover die omzet. Dat is niet streng, dat is gezond. Enkele grotere faillissementen hadden kunnen vermeden worden, als de zaakvoerders daar meer haden op ingezet. In de praktijk overstijgen de meeste klanten deze minimale normen moeiteloos.”
U bent al sinds 2016 Voorzitter van EGFATT. Wat is uw rol binnen EGFATT, het European Guarantee Funds’ Association for Travel and Tourism?
“Binnen EGFATT vertegenwoordig ik het Belgische Garantiefonds Reizen en neem ik actief deel aan het overleg tussen de verschillende Europese garantiestelsels. Het gaat niet zozeer om harmonisatie — dat is op Europees niveau quasi onmogelijk gelet op de uiteenlopende wetgevingen en economische contexten per land — maar wel om het uitwisselen van best practices. Zo delen we inzichten over risicobeheer, financieringsmodellen en klantbescherming. We bouwen ook een gezamenlijk referentiekader op waarmee we naar de Europese Commissie stappen wanneer er wetsvoorstellen op tafel liggen die de reissector of consumentbescherming raken. Daarnaast worden er regelmatig benchmarks georganiseerd waarbij we onze werking, solvabiliteitsnormen en tussenkomstprocedures vergelijken. Die kruisbestuiving is bijzonder waardevol, niet alleen voor GFG zelf, maar ook om internationaal draagvlak te creëren voor ideeën zoals een Airline Guarantee Fund.”
Is het nog verantwoord dat een derde partij moet opdraaien voor het faillissement van een luchtvaartmaatschappij?
“Nee, het is eigenlijk ronduit onaanvaardbaar dat één partij moet opdraaien voor de schade die door een ander wordt veroorzaakt. Het feit dat reizigers die rechtstreeks bij een luchtvaartmaatschappij boeken volledig aan hun lot worden overgelaten, is wraakroepend. Er is echter misschien een sprankeltje hoop. De Griekse Europese commissaris, die onder andere bevoegd is voor transport en consumentenzaken, heeft tijdens een video op het ECTAA-seminarie aangegeven dat er eindelijk werk wordt gemaakt van insolventiebescherming voor luchtvaartmaatschappijen. Als dat leidt tot een soort “airline guarantee fund”, dan zou dat een stap vooruit zijn. Laten we ons daaraan optrekken en blijven aandringen op verandering.”
Een slotwoord?
“We blijven bouwen aan een robuust systeem, dat niet alleen beschermt, maar ook vertrouwen uitstraalt. Zoals ik altijd zeg: “we are here to stay”. En we vieren dit jaar terecht 30 jaar. Een prestatie van de hele sector.”
Waar kan jij je best ontspannen? “Op wandel in de natuur, liefst in de bergen maar het Vrijbroekpark in Mechelen is ook goed, hoor.”
Geef een reactie
Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.